عمران بازار
عمران بازار
تصویر رندر یک روف گاردن با ترکیب چوب، سنگ و گیاه

روف گاردن چیست؟ در سایت عمران بازار می خوانید

روف گاردن چیست؟ در سایت عمران بازار می خوانید

روف گاردن چیست؟ پشت ­بام­ها یکی از بزرگترین منابع بلا­استفاده شهرهای ما هستند. آنها صدها هکتار از فضاهای خالی و بلا ­استفاده شهر­ها را شامل میشوند و به مشکلاتی مانند اثر “جزیره گرما[1]” و هدر رفت آب طوفان­ ها کمک می­کنند.

اما با ایجاد بام­های سبز[2] از گل­های وحشی، درختان و درختچه­ ها یا سبزیجات در مدارس، آپارتمان­ ها، خانه­ها و ادارات در سطح شهر، به راحتی می توان پشت بام­ها را به فضاهای سبز با ارزش تبدیل کرد. بام­های سبز را می توان به دو نوع تقسیم کرد: بام پوشیده شده با گیاهان یا “بام غیرقابل دسترس” که خاک و گیاهان لایه رویی بام را تشکیل می­دهند.

و جزئی از آن هستند، و باغ بام یا “بام قابل دسترس” که می تواند به یک فضای باز برای مطالعه گیاهان و حیات وحش، شرکت در فعالیتهای گروهی، مطالعه و یا فضایی برای تفکر تبدیل شود.

روف گاردن با سقف چوبی و استخر
روف گاردن با سایه بام، ترمو وود و استخر

روف گاردن ها، بام­های سبز و باغ بام­ها می­توانند مزایای بسیاری به ارمغان بیاورند، از جمله:

  • افزایش دسترسی امن به فضای سبز باز
  • مکانی برای تولید مواد غذایی شهری
  • ارتقاء تنوع فردی، اجتماعی و فرهنگی
  • مکان­هایی برای مطالعه و باغ درمانی[3]
  • بهبودیافتن کیفیت هوا و افزایش جذب دی­­اکسید کربن
  • به حداقل رساندن هدر رفت آب طوفان­ ها ، و پشتیبانی از سیستم جمع آوری آب باران
  • افزایش زیستگاه برای پرندگان، پروانه­ها و حشرات، و
  • کاهش هزینه ­های سرمایش و گرمایش با به­وجود آوردن لایه­ای عایق در بام ساختمان­ ها. عمران بازار

 آیا میدانستید…؟

هنگامی که درجه حرارت 25 تا 30 درجه سانتیگراد است. اتاق­ هایی که زیر یک باغ بام وجود دارند سه تا چهار درجه سانتیگراد خنک تر از هوای بیرون هستند.عمران بازار

جزئیات طراحی

قبل از شروع:

بام خود را ارزیابی کنید: آیا بام شما می تواند از یک باغ بام پشتیبانی کند؟ بام شما در چه جهتی قرار دارد. (در سایه قرار دارد یا در معرض آفتاب جنوبی است؟)

مدرسه شما چه نوع بامی دارد؟ آیا ساختار غشای بام شما قادر به نگه داشتن انسان، خاک و گیاهان می­باشد؟ آیا باید از آن با کفپوش چوبی، سنگفرش، عایق بندی، سنگ­ریزه[4] یا چمن محافظت کنید؟

آیا در چند سال آینده بام تعویض می­شود؟

از بخش طراحی هیئت مدیره مدرسه خود کمک بخواهید.

آنها می­توانند از لحاظ تدارکاتی در ساخت و ساز  بام مدرسه به شما کمک کنند و جزئیات ساختاری مورد نیاز شما را برای تعیین اینکه آیا می­توانید یک بام سبز یا یک باغ بام ایجاد کنید را ارائه کنند.

اول ایمنی: ابتدا باید مقدار وزنی که بام شما می تواند پشتیبانی کند را محاسبه کنید، سپس راه­های دسترسی به بام (برای انسان­ها، حمل مصالح و مواد، گیاهان و آب) و خروجی­ های اضطراری را مشخص کنید، تعداد افرادی که از باغ بام استفاده خواهند کرد را تخمین بزنید، روشنایی و نورپرردازی را پیش­بینی کنید، ارتفاع و محل قرارگیری نرده­ ها را مشخص کنید و نهایتا بررسی کنید آیا بیمه مسئولیت مدرسه استفاده از بام را پوشش می دهد یا خیر؟

پلان روف گاردن سبز
نمونه یک پلان روف گاردن – عمران بازار

موارد کلیدی که باید در طراحی باغ بامتان در نظر بگیرید:

  1. ظرفیت بارگیری بام خود را محاسبه کنید
  2. سیستم زهکشی و تخلیه آب­های ناشی از بارندگی را پیش­بینی کنید
  3. نحوه دسترسی به غشای بام جهت نگهداری و ترمیم را پیش­بینی کنید
  4. گیاهان مناسبی را برای باغ بام خود انتخاب کنید
  5. در باغ خود ویژگی­هایی را به­کار ببرید که متناسب با اهداف پروژه باغ بام مدرسه شماست. عمران بازار

1- ظرفیت بارگیری:  ابتدا شما باید میزان وزنی را که بام شما می تواند پشتیبانی کند، ارزیابی کنید. وزن خاک، کف سازی، افراد و گلدان­ها – و نحوه­ ی قرارگیری آن­ها – همگی به ظرفیت بارگیری بام شما بستگی دارند. به طور معمول بام­ها برای بار ترکیبی40 پوند در هر فوت مربع طراحی می­شوند. خاک مرطوب 100 پوند در هر فوت مکعب وزن دارد، بنابراین شش اینچ خاک در طول یک بام می تواند بار 45 تا 63 پوند در هر فوت مربع را اضافه کند.

 

ایده­ های زیر را برای کاهش بار بام خود در نظر بگیرید:

  • خاک خود را با مواد ارگانیک و غیرارگانیک مخلوط کنید تا وزن آن سبک­تر شود، یا از بستر­های کشت[5] سبک وزن استفاده کنید، مانند خاک­های از پیش مخلوط شده که می­توانید از مراکز باغبانی محله ­ی خود تهیه کنید (به طور معمول ترکیبی از خزه پوده­زار[6]، کمپوست یا سایر مواد آلی و ورمیکولیت یا پرلیت[7]).
  • طوری طراحی کنید تا وسایل سنگین­تر با دیوارهای حمال، ستونها و دیوارهای برشی[8] که با پی ساختمان پشتیبانی میشوند، مطابقت داشته باشند.
  • با تعیین کلاس و زمان فعالیت، میزان و نوع استفاده از باغ بام خود را کنترل کنید. یا
  • یک بام سبز بسازید. بام های سبز از نظر وزنی سبک­تر هستند، چرا که از خاک کمتری استفاده می کنند. نیازی به استفاده از گلدان­ها ندارند و جز نیاز به نگهداری گاه به گاه، برای دسترسی روزمره طراحی نشده اند.
  • بام­های سبز هنوز هم می­توانند برای مطالعه در دسترس باشند (یک باغ پرنده یا پروانه ایجاد کنید و از یک پنجره مشرف مشاهدات خود را انجام دهید).

روف گاردن چیست؟ عمران بازار

2- زهکشی:

دسترسی راحت و آزادانه به سیستم زهکشی یک اولویت است. در بام­های سبز، این کار را می­توان با ایجاد یک حلقه سنگ­ریزه و یک لایه فیلتر پارچه­ ای در اطراف زهکشی بام و ناودان­ های سرریز[9] انجام داد. در باغ بام­ها، اطمینان حاصل­ کنید که هر نوع کفپوشی یا گلدان به گونه­ای قرار گرفته باشند که مانع از جریان آب به درون زهکشی یا ناودان نشوند.

بررسی­ کنید و مشخص­ سازید که در بام شما آب به چه جهات و نقاطی جریان میابد و از منطبق بودن این نقاط با سیستم زهکشی اطمینان حاصل­ کنید.

اگر بام سبز شما دارای تراس می­باشد، می­توانید با هدایت آب باران به پای گیاهان و یا مخازن ذخیره -که گیاهان می­توانند از آب بر­اساس نیاز خود استفاده­ کنند.

بیشترین استفاده از آب باران را ببرید.

اگر بام شما دارای سیستم ناودان[10] (به جای زهکشی داخلی) می­باشد، می­توانید آب باران را در مخازن پوشیده ذخیره کنید تا بعداً برای آب دادن دستی به گیاهان از آن استفاده کنید.

اطمینان حاصل­ کنید که بام شما در برابر مشکلات ناشی از جمع شدگی آب (مانند فشار وزن آب جمع شده) مقاوم است.

ممکن است لازم باشد تا یک لایه محافظ (یک لایه زهکشی) روی غشای بام ایجاد کنید تا از آن در برابر آب­های ساکنی که ممکن است از آبیاری گیاهان به ­وجود آیند، محافظت کند.

همواره با بخش طراحی هیئت مدیره مدرسه خود، با یک مهندس حرفه­ای و یا یک معمار مشورت کنید تا میزان وزنی ر اکه بام شما می­تواند تحمل کند و همچنین نحوه­ ی پراکندگی آن را به درستی محاسبه کنید.

3- تعمیر و نگهداری:

برای حفظ دسترسی به غشاء بام و سیستم زهکشی جهت تعمیر و نگهداری، شاید لازم باشد که باغ بام خود را قسمت بندی کرده و هر قسمت را جداگانه نصب کنید.

به ­راحتی می­توانید با استفاده از گلدان (container)هایی در هر اندازه و ارتفاع، و با قرار دادن آن­ها در بخش­های مختلف بام این کار را انجام دهید.

با طراحی قسمت بندی شده، دیگر لازم نیست تا برای هر بار تعمیر بام، کل باغ بام بردارید. به یاد داشته باشید هنگام طراحی باغ، وزن هر  container و همچنین وزن خاک خیس درون آن را در محاسبات خود وارد کنید.

یا می­توانید به جای باغ بام، یک بام سبز در مدرسه­ تان ایجاد کنید که از بام محافظت می­کند، هزینه نگهداری آن را کاهش و همچنین طول عمر بام را افزایش می­دهد.

 

4- انتخاب گیاهان:

باغبانی روی بام با باغبانی در سطح زمین کاملاً متفاوت است. بام­ها اغلب دارای خرد اقلیم[11]­های نامتعارف و منحصر به­ فرد هستند. میزان نور خورشید و بادی که بام شما دریافت می­کند. تأثیر مستقیمی در میزان رشد، دفعات آب دهی و مقاوت یا عدم مقاومت گیاهان شما در زمستان دارد.

در انتخاب گیاهان برای باغ بام خود باید شرایط مذکور را در­نظر بگیرید. همچنین باید زمان و منابعی را که برای آبیاری و نگهداری گیاهان دارید – بخصوص در تابستان-  در­نظر بگیرید.

 

  • نور خورشید و باد: ارتفاع و موقعیت ساختمان شما نسبت به ساختمانهای اطراف می­تواند بر میزان نور خورشید و بادی که باغ بام شما دریافت می­کند، تأثیر بگذارد. میزان و شرایط آفتاب و باد در بام خود را بسنجید و براساس آن گیاهان بادوامی را انتخاب کنید که بتوانند در آن شرایط رشد کرده و شکوفا شوند.

 

  • عمق خاک: بیشتر گیاهان تا زمانی که در مقدار کافی خاک برای پایدار بودن و شکوفا شدن قرار داشته­ باشند می توانند روی بام رشد کنند. با این حال، عمق خاک ممکن است یک عامل محدود کننده در برخی بام­ها باشد.
  • ابتدا در مورد عمق خاک مورد نیاز گونه­های مختلف درختان، درختچه­ ها و گیاهان وحشی مطالعه کنید، سپس بر اساس آن و متناسب با شرایط موجود در بام خود، گیاهان مناسب را انتخاب کنید.

 

  • در دسترس بودن آب: آب­ دهی در ماه­های تابستان باید از قبل به خوبی برنامه­ریزی و پیش­بینی شود. تابستان زمانی است که باغ و گیاهان شما به بیشترین توجه نیاز دارند.
  • ولی در تابستان مدارس تعطیل اند. از مستخدمین مدرسه، مردم محله یا برنامه­های مراقبت روزانه کمک بخواهید.
  • باغ بام شما می تواند منبع خوبی برای این افراد نیز باشد. اطمینان حاصل کنید این افراد دسترسی لازم به باغ بام، آب و لوازم نگهداری را دارند.
  • اگر با نصب شلنگ یا سیستم آبیاری در بام با مشکل روبه­رو هستید، می­توانید یک باغ خشک­­ منظر[12] -که از گونه­ های گیاهی سازگار با شرایط خشکسالی استفاده می­کند- را ایجاد کنید.
Roof garden with wood and plants and sky
نمونه رندر یک روف گاردن زیبا

روف گاردن چیست؟ عمران بازار

5- سایر ویژگی­ها:

فضای نشستن، سطل­های کمپوست، ایستگاه­های هواشناسی، لانه­ی پرندگان، گلخانه­ها و قاب­های سرد[13] فقط برخی از ویژگی­هایی­ است که می­توانید در ساخت باغ بام خود به­کار ببرید.

 

  1. کمپوست کردن: قبل از کمپوست کردن روی بام، اطمینان حاصل­کنید که زهکشی متناسبی دارید، بام تاب وزن کمپوست را دارد، سازه­های بام شما در برابر مواد کمپوست شده مقاوم اند و در نهایت اطمینان حاصل­کنید به مسائل مربوط به نگهداری، نظارت و جمع آوری رسیدگی شده­است. برای کسب اطلاعات کلی درمورد کمپوست، به Compost and Mulch fact sheet در Gardening Techniques مراجعه کنید.

طراحی روف گاردن

  1. فضای نشستن: مانند هر باغی، در نظر گرفتن فضایی برای نشستن نکته بسیار مهمی است. هنگام تعیین ظرفیت بارگیری بام، حتماً این فضاها را در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید، container ها نیز می­توانند به عنوان محلی برای نشیمن کاربرد داشته باشند؛ اما در اینصورت توجه داشته باشید که نرده­ های بام باید حتما برای ارتفاع­ های بالاتر از container ها، با دستورالعمل­ها و قوانین ایمنی مطابقت داشته باشند، یا اینکه container ها باید حداقل
    1 متر (3 فوت) از نرده­ها و لبه­ی بام فاصله داشته باشند.

 

  1. گلخانه ­ها: گلخانه­ها و قاب­های سرد می­توانند فصل رشد را در بام شما طولانی­تر کنند و زمینه مطالعه را در تمام مدت سال فراهم آورند. ابتدا اطمینان حاصل­کنید که بام شما از همه جهات تاب اضافه­ شدن گلخانه را دارد و سپس برای بهینه سازی حفظ و جمع­آوری گرما و به حداقل رساندن میزان سایه در طول روز، جهت قرارگیری و عایق­ بندی گلخانه و همچنین نحوه قرارگیری پنل­های خوشیدی را مشخص کنید.

 

  1. ایستگاه ­های هواشناسی و حیات وحش: ایستگاه های هواشناسی و حمام­های پرنده، فیدرها و لانه­های پرندگان نیز می­توانند در بام سبز یا باغ بام شما گنجانده شوند. ایستگاه­های حیات وحش را در گوشه­ای قراردهید که هم از یک پنجره مشرف یا محل نشیمن قابل مشاهده باشد و هم پناهی برای حیونات داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد ایستگاه های هواشناسی، به Weather Study fact sheet در Built Features مراجعه کنید.

روف گاردن چیست؟ عمران بازار – طراحی روف گاردن

وسایل لازم برای ایجاد یک باغ بام:

وسایل مورد نیاز برای پروژه به نوع بام شما و اینکه قصد ایجاد یک بام سبز را دارید یا یک باغ بام، بستگی دارد.

روف گاردن چیست؟ عمران بازار

وسایل معمول برای یک باغ بام ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • گیاهان

  • container ها (گلدان)

  • بستر­های کشت (خاک)

  • کفپوش یا هر پوشش دیگری که بتوان به جای آن به­کار برد، و

  • ایستگاه­های حیات وحش، گلخانه ­ها یا کمپوسترها

روف گاردن چیست؟ عمران بازار

از جدا بودن مصالح بام با بستر کشت اطمینان حاصل کنید تا بام شما تبدیل به بستری برای ریشه گیاهان نشود.

برای مثال، قیر[14] منبعی غذایی برای میکروارگانیسم­ها و همچنین برای گیاهان است. بنابراین هر فرآورده­ی به­کار رفته در سطح بام که حاوی قیر باشد.

در معرض آسیب و نفوذ ریشه ­ها قرار دارد.

سطح مقطع یک بام سبز                                                   

  • غشای بام
  • لایه­ای از یک فیلتر پارچه­ای که مانع از نفوذ ریشه­ها در غشای بام می­شود
  • بخشی از زهکشی متشکل از سنگ­ریزه یا کلوخ­های رسی
  • لایه­ای دیگر از یک فیلتر پارچه­ای که از فرسایش یا مسدودشدن زهکشی­ها توسط خاک، بستر کشت و مواد ارگانیک جلوگیری می­کند
  • بستر کشت
  • گیاهان

روف گاردن چیست؟ عمران بازار

قوانین و استاندارد­های ایمنی

بام­های سبز غیر قابل­ دسترس، طبق قوانین ساختمانی استانی جزئی از سیستم بام به­ حساب می­آیند. اما، از آنجا که باغ بام­ها به عنوان یک فضای باز برروی ساختمان مدرسه شما ساخته شده­ اند.

دارای محدودیت­های خاصی در رابطه با امنیت عمومی هستند. بخش طراحی هیئت مدیره مدرسه شما برای ایجاد باغ بام باید از شهرداری مجوز ساخت دریافت کند.

برای دریافت مجوز، مدرسه باید موارد خاصی را درباره ساخت باغ بام روشن سازد:

  • بار سرنشین[15]

  • ظرفیت بارگیری و ساختاری ساختمان

  • اندازه باغ

  • خروجی اضطراری و سایر ملاحظات ایمنی

  • طراحی بدون مانع[16] و دسترسی آسان

  • الزامات محوطه­بندی (نرده، دیوار، تراس)، و

  • الزامات زهکشی و عایق بندی در برابر آب

برای جزئیات بیشتر، با بخش ساخت­ و ساز شهرداری محله خود، یک مهندس حرفه ای یا معمار مشورت کنید.

 

CASE STUDY

کلاس رنگین­کمان مدرسه سینت فرانسیس زاویر بروکویل آنتاریو کانادا

روف گاردن چیست؟ عمران بازار

« در سال 1996 ما پروژه­ای را شروع کردیم که طی آن بام سالن ورزشی مان را به یک کلاس فضای باز تبدیل کردیم. باغ بام ما در درجه­ی اول با استفاده از مواد بازیافتی و سخت­کوشی بسیاری از داوطلبان ساخته شد.

در ابتدا دو معمار بام را از جهت پایداری ساختاری ارزیابی کردند و سپس معماری دیگر طرح پایه را ارائه داد. برای جلوگیری از خراب شدن مصالح بام، آن را با غشایی پوشاندیم.

والدین با استفاده از تیر­های چوبی بازیافتی مجدداً سطح بام را پوشانده و سپس یک دیوار 7 فوتی که از تخته­های 2*4 اینچی ساخته شده ­بود را اضافه کردند.

روف گاردن چیست؟ عمران بازار

قبل از قرار دادن گلدان­ها و نیمکت­ ها، با تسمه نقاله­ های کارکرده پوششی نهایی به سطح بام اضافه کردیم. پنج گلدان نیز در جایی که قبلا سیستم تهویه سالن ورزشی وجود داشت، قرار دادیم.

این امر باعث شد تا گلدان­ها کمی بالاتر از سطح بام قرار بگیرند و در نتیجه از فضا استفاده بهینه تری بکنیم. آب و برق بام را وصل کردیم و برای نگهداری از باغ از یک تایمر نیز کمک گرفتیم.

یک اتاقک 12*14 اینچی نیز اضافه کردیم تا میزکار و ابزار بچه­ها در آن قرار گیرد.

روف گاردن چیست؟ عمران بازار

برخی کلاس­ها آشیانه پرنده ساخته ­اند و از باغ بام برای مطالعه گونه­ های پرندگان استفاده می­کنند. ما در باغ بام خود گوجه فرنگی و کدو تنبل کشت کرده­ایم.

برنامه ­های آینده ما برای باغ بام شامل یک گلخانه­ ی چارطاقی[17] و یک آلاچیق جهت جلوگیری از آفتاب بعد از ظهر است.

بام قسمت بندی شده بود تا هم بار به خوبی پخش شود و هم به نصب قطعات کمک شود. ایمنی، برای ما مهم­ترین عامل بود.

ما فهمیدیم که حداقل فاصله استاندارد و ایمن نرده­ ها از لبه بام 3 فوت است. اما تصمیم گرفتیم آن­ها را 7 فوت فاصله دهیم و حتی برای ایمنی بیشتر باز هم کمی فاصله را بیشتر کردیم. همینطور، ما محدودیتی نیز برای تعداد دانش­ آموزانی که به طور همزمان اجازه حضور در بام را دارند.

ادامه مقاله در بخش وبلاگ سایت عمران بازار

اشتراک گذاری

مطالب مرتبط

دیدگاهی بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *